Semboller hayatımızın gizli hikayeleridir. Astrolojik semboller insan hayatının değişik görünümlerini, temel ilkelerini, arketip adı verilen öncü işaretlerini anlatır. Şimdi içerisinden geçtiğimiz Saka burcunun (Kova) sembolünde de elindeki bir amforadan sular dökülen genç bir erkek olarak temsil edilmiştir.
Burcun Latince’deki adı Aquarius’tur, değişik dillerdeki adı da benzer şekilde su taşıyan adam olarak geçer. Almanca’da Wasserman, İngilizce’de Water bearer gibi. Dilimizde bu burcun sembolünün Kova olarak geçmesi son derece yanıltıcıdır zira içerisindeki “insan” figürü tamamen atılmış, geriye kova kalmıştır. Bu işaret burcun özünün anlaşılmasını zorlaştırmakta, ayrıca kendi özünden kopartılarak, anlam kayması yaratan bir durum yaratmaktadır. Bundan sonra burcu dilimizde su taşıyan adam anlamına gelen “Saka” olarak ifade edeceğim.
Resimlerdeki insan figürünün silinmesi sadece Saka burcu ile sınırlı da değildir. Kültürel ve dini nedenlerle insan figürünün ortadan kaldırılması Bakire (Başak) burcunun da başına gelmiştir. Bakire burcunun sembolünde elinde başak taneleri tutan, melek kanatları olan bakire bir kız resmedilmiştir. Ancak, ne yazık ki bu genç kız figürü ortadan kaldırılmış, geriye sadece başaklar kalmıştır. Halbuki Bakire figürü burcun saflık ve titizlik özelliklerini çok daha doğru biçimde ifade etmekte.
Saka burcuna tekrar dönersek, bu takımyıldız Babillilerden beri bir kaptan su döken genç bir adam olarak görüldü. Asronom Uluğ Bey bu kabı bir kavanoz, astrolog El Biruni ise amfora olarak tanımlamıştı. Amforadan ya da kaptan akan sular, burcun insanoğluna aktardığı evrensel bilgileri açıklar. Burcun sembolündeki insan figürü, Zodyaktaki diğer hayvan resimlerinin yanında, insanı “insan” yapan “akıl”a işaret eder.
Eğer orijinal sembollere sahip çıkmaz ve gerçek anlamlarını kaybedersek, sembollerin gücünden de yararlanamayız. Saka burcunun sadece kova ile tanımlanması, aslında bu burca üye pek çok kişinin sahip olduğu özellikleri rahatça anlamasına engel olmakta, yüzeysel bir tanımlama getirmekte. Anlam kaymasının önüne geçtiğimiz sürece, temel sembollerin bize neler anlattığını daha rahat kavrayabilir ve kültürel yozlaşmadan uzaklaşabiliriz. Ben de bundan sonraki yazımlarında sürekli olarak Saka ismini kullanacağım. Bu söz dilimize yerleşmiş kelimedir ve su taşıyan kişi anlamına gelmektedir. Osmanlı Devletinde de yeniçeriler arasında bir Saka Ocağı bulunmakta, bunlar su taşımaktaydılar. Şu anda içinden geçtiğimiz Saka burcunun getirdiği suların hayatınıza yeni kavrayışlar getirmesi dileğiyle.
Milliyet Cumartesi, 28 Ocak 2012
